Người Do Thái đặc biệt xuất chúng, ai cũng biết điều đó. Nếu xét về nguồn gốc tất cả chúng ta đều có chung một nguồn gốc. Làm thế nào để họ trở nên một dân tộc đặc biệt? Trước kia, người ta nghĩ đó là từ di truyền nhưng những nghiên cứu mới nhất thì người ta tin rằng sự khôn ngoan của người Do Thái là đến từ sự giáo dục độc đáo của họ.
Dạy con cái là phần quan trọng nhất của nền giáo dục Do Thái, đây cũng là một trong những điều luật mà người Do Thái bắt buộc phải tuân giữ.
Để trở thành dân tộc vĩ đại sinh ra những cá nhân kiệt xuất, hoàn toàn không phải là ngẫu nhiên, đó là một quá trình dạy dỗ đã được các bậc phụ huynh Do Thái áp dụng cho các con mình từ bao đời nay. Và sau đây là bảy nguyên tắc người Do Thái dạy con cơ bản của người Do Thái.
1. DẠY CON BIẾT KINH THÁNH NGAY TỪ KHI CÒN NHỎ.
Với những bà mẹ người Do Thái, ngay từ khi mang thai, theo truyền thống cha mẹ sẽ đọc Kinh Thánh cho con nghe, đặc biệt là các sách Thi Thiên. Có những sách thi thiên đọc vào các chu kỳ của thai khác nhau. Khi em bé lớn lên, sách đầu tiên mà em bé tiếp xúc đó chính là quyển Kinh Thánh, với người Do Thái đó là Kinh Torah. Để khuyến khích lòng yêu Kinh Thánh, yêu sách vở. Thứ có thể mang lại sự khôn ngoan thì ngay từ khi con còn nhỏ, họ đã chấm mật ong lên các trang sách để cho bé liếm, việc này giúp tiềm thức của chúng ghi nhận rằng sách là thứ ngon ngọt, khơi gợi tình yêu trong chúng với Kinh Thánh và sách.
Khi trẻ em làm lễ trưởng thành thì trẻ cần phải đọc Kinh Thánh của người Do Thái nhiều lần và đặt Tefillin ở trên đầu và đeo nơi tay ( hộp đựng Kinh Thánh trên đầu và đeo dây tượng trưng cho lời Chúa trên tay).
Người Do Thái rất tôn trọng Kinh Thánh, họ làm điều này vì kính sợ Chúa và Kinh Thánh thực sự có thể khiến cho họ trở nên khôn ngoan và thông thái. Phao lô một học giả gốc Do Thái đã nói “từ khi con còn thơ ấu ĐÃ BIẾT KINH THÁNH VỐN CÓ THỂ KHIẾN CON KHÔN NGOAN để được cứu bởi đức tin trong Đức Chúa Jêsus Christ.” ( II Ti-mô-thê 3:15 ). Ngay từ nhỏ người Do Thái đã biết Kinh Thánh ( Kinh Torah của người Do Thái, vì thời đó chưa có Kinh Thánh ngày nay) vốn có thể khiến cho họ trở nên khôn ngoan và ông nói tiếp “Cả Kinh thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, CÓ ÍCH CHO sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình,” ( II Ti-mô-thê 3:16 ).
2. DẠY CON KÍNH SỢ ĐỨC CHÚA TRỜI VÀ THỜ PHƯỢNG ĐỨC CHÚA TRỜI.
Đối với người Do Thái, sự khôn ngoan mà họ có bắt nguồn từ sự thờ phượng và tôn kính Chúa. Người khôn ngoan nhất trên thế giới là Salomon đã khuyên người dân mình “Kính sợ Đức Giê-hô-va, ấy là khởi đầu sự khôn ngoan; Sự nhìn biết Đấng Thánh, đó là sự thông sáng.” Châm ngôn 9:10. “ Sự kính sợ Đức Giê-hô-va dạy dỗ điều khôn ngoan;” Châm Ngôn 15:33. Vì điều này ngay từ khi còn nhỏ, trẻ con đã được dạy cần phải kính sợ Chúa, họ kính sợ Chúa bằng cách dạy con làm theo điều răn và thờ phượng Chúa.
Khi sang đất nước này, dễ dàng chúng ta nhìn thấy những người Do Thái đội mũ trùm đầu, mũ này được gọi là MŨ SỢ CHÚA. Người Do thái đội mũ này để nhắc nhở sự Kính sợ Chúa. ( Phong tục đội mũ này bắt nguồn từ việc người mẹ Do Thái được tiên báo con mình tương lai sẽ trở nên người ăn trộm, để tránh điều đó người mẹ đã làm cho con mũ đội đầu với mong muốn che đậy tội lỗi khỏi đầu và cho con khôn ngoan hơn. Đứa con đó khi đội mũ thì rất tốt, nhưng một lần quên đội đã ăn trộm hoa quả. Vì vậy, mũ đã không rời đầu người trai trẻ này, cho đến khi về già người đó đã trở nên một người thông thái. Vì điều này mà người Do Thái đội mũ trên đầu cho đến ngày nay ).
Đối với người Do Thái, tổ phụ dân Do Thái là Áp-ra-ham, ông chính là người được Chúa chọn lựa để ban phước và như Kinh Thánh chép ông ĐƯỢC CHỌN ĐỂ RĂN DẠY CON CÁI, dòng dõi ông thờ phượng Chúa “TA ĐÃ CHỌN NGƯỜI ĐẶNG KHIẾN NGƯỜI DẠY CÁC CON cùng nội nhà người GIỮ THEO ĐẠO ĐỨC GIÊ-HÔ-VA, làm các điều công bình và ngay thẳng” (Sáng thế ký 18:19).
Người Do Thái cũng quan niệm sự khôn ngoan là đến từ nơi Chúa “Vì Đức Giê-hô-va ban cho sự khôn ngoan; Từ miệng Ngài ra điều tri thức và thông sáng.” Châm ngôn 2:6. Vì vậy thờ phượng Chúa, tìm cầu Chúa sẽ mang sự khôn ngoan đến với họ. Đất nước Do Thái có rất nhiều kỳ lễ, tất cả đều liên quan đến sự thờ phượng, hầu hết những người Do Thái đều dạy con giữ các kỳ lễ này vì điều này mang đến ích lợi cho con cái họ.
3. DẠY CON LÀM THEO LUẬT PHÁP VÀ ĐIỀU RĂN.
Người Do Thái được dạy dỗ về sự thành công mà họ có ngày hôm nay liên quan đến việc làm theo luật pháp và điều răn Chúa “Hãy giữ điều Giê-hô-va Đức Chúa Trời muốn con giữ, để đi trong đường lối Ngài, gìn giữ những luật pháp, điều răn, mạng lịnh, và sự dạy dỗ của Ngài, y như đã chép trong luật pháp của Môi-se, hầu cho con làm điều chi hay là đi nơi nào cũng đều được thành công” I Các vua 2:3. Vì vậy họ dạy con cái giữ điều răn để được thành công trong cuộc sống.
Người Do Thái có 613 điều luật được ghi lại trong Kinh Thánh, họ luôn dạy dỗ con cái làm theo những điều răn này, họ tin rằng khi làm theo điều răn điều đó sẽ khiến cho con cái họ thành công và trở nên khác biệt. Vì vậy mà khắp mọi nơi, trong nhà, ngoài đường mọi chỗ người ta tìm cách để các điều răn Chúa để cho con cái họ được nhìn thấy, học và làm theo những điều luật này.
“ Vì điều răn là một cái đèn, luật pháp là ánh sáng, Và sự quở trách khuyên dạy là con đường sự sống,” Châm ngôn 6:23. Điều răn và luật pháp là sự sáng cho tâm trí của con cái họ, là cái đèn để dẫn dắt con họ bước đi cách vững vàng và không lạc lối giữa cuộc sống này.
4. DẠY CON TÌM KIẾM SỰ KHÔN NGOAN.
Kinh thánh có hơn 394 từ nói về sự khôn ngoan, phần nhiều trong đó dạy dỗ về sự khôn ngoan và khuyết khích mọi người tìm kiếm sự khôn ngoan. “Sự khôn ngoan là điều cần nhứt; vậy, khá cầu lấy sự khôn ngoan; Hãy dùng hết của con đã được mà mua sự thông sáng.” Châm ngôn 4:7 “Khá cầu lấy sự khôn ngoan, khá cầu lấy sự thông sáng,” Châm ngôn 4:5. Vì những lời dạy này mà người Do Thái đặc biệt tìm kiếm và tôn thờ sự khôn ngoan. Theo Talmud của người Do Thái : Tài sản có thể bị mất, chỉ có tri thức và trí tuệ thì mãi mãi không mất đi đâu được.
Các bậc cha mẹ Do Thái dạy con: Của cải, tiền bạc của chúng ta đều có thể bị kẻ khác tước đoạt nhưng kiến thức, trí tuệ trong đầu óc ta thì không ai có thể cướp nổi.
Theo họ: "Nếu nhà mình bị cháy, con chỉ cần mang theo trí tuệ - thứ không ai có thể cướp mất của con và chúng giúp con gây dựng lại cuộc sống".
Người Do Thái cũng có một câu ngạn ngữ: Trên đời có ba thứ mà không ai có thể cướp đoạt mất của bạn. Đó chính là thức ăn đã vào dạ dày; mơ ước ở trong lòng và kiến thức đã học ở trong đầu. Đó cũng là lý do mà dân tộc Do Thái luôn coi trọng tri thức, tìm kiếm tri thức và luôn luôn học hỏi.
5. DẠY CON LUÔN PHẢI HỌC HỎI VÀ NGHE LỜI KHUYÊN DẠY.
Các kinh sách, điều luật, điều răn của người Do Thái luôn dạy dỗ người ta phải biết tôn trọng lời khuyên dạy. Với người Do Thái, việc liên tục học hỏi như là một phần bản năng của họ. Ngay từ nhỏ cha mẹ đã dạy con cái sự ham học, tiếp thu kiến thức của những người đi trước, kiến thức từ sự dạy dỗ và điều đó đã làm cho người Do Thái trở nên những thiên tài mà chúng ta có ngày nay.
“Hãy mua chân lý, Sự khôn ngoan, sự khuyên dạy, và sự thông sáng; chớ hề bán đi.” Châm ngôn 23:23 “Khá nhận sự khuyên dạy ta, chớ lãnh tiền bạc, Thà lãnh sự tri thức hơn là vàng chọn lựa;” Châm ngôn 8:10 Với người Do Thái sự chỉ dẫn, khuyên dạy, khôn ngoan, tri thức hơn cả vàng bạc. Vì vậy, người Do Thái dạy con mình khả năng tự học, tiếp nhận kiến thức thông qua nhiều hình thức khác nhau như đọc Kinh sách, đọc sách, nghiên cứu, tìm đến với người thông thái, học hỏi những người lớn tuổi,... Với người Do Thái, không bao giờ là quá muộn cho việc học tập.
6. DẠY CON VỀ NỀN TẢNG GIA ĐÌNH.
Trẻ em Do Thái được dạy dỗ phải tôn trọng gia đình mình, với họ nền tảng gia đình là rất quan trọng. “Con khôn ngoan làm vui vẻ cha nó; Còn đứa ngu muội khinh bỉ mẹ mình.” Châm ngôn 15:30; “Con khôn ngoan nghe sự khuyên dạy của cha;” Châm ngôn 13: 1. Tôn kính cha mẹ là cách để cho trẻ con có thể nhận được sự dạy dỗ, tiếp nhận những tri thức truyền đời. Kinh thánh luôn nhắc người Do Thái phải dạy lại con cái mình, phải tìm cách giúp con mình nhớ những gì đã giúp dân tộc họ trở nên khác những dân tộc khác. Bởi đó mà người Do Thái luôn dạy con về nền tảng gia đình để giúp cho trẻ em trở nên khôn ngoan, hình thành những tính cách tốt.
Đối với người Do Thái, nơi quan trọng nhất của họ chính là gia đình. Trẻ em Do Thái được dạy dỗ phải nghe lời dạy của cha mẹ, không được xúc phạm cha mẹ mình. Một trong những điều luật thời xưa mà Kinh Thánh có ghi lại là những ai “mắng cha mẹ mình thì đáng bị xử tử” ( Xuất ê díp tô ký 12:7 ). Ngoài ra một trong mười điều răn căn bản của 613 điều răn Do Thái là phải “hiếu kính cha mẹ ngươi, hầu cho ngươi được sống lâu trên đất” ( Xuất 20:12; Phục 5:16 ).
7. HỌC CÁCH DẠY CON CÁI.
Với người Do thái trở nên cha mẹ là việc rất quan trọng vì đó là thế hệ tương lai của người Do Thái. Chính vì thế mà từ lâu, các nhà hiền triết người Do Thái đã phát triển hệ thống giáo dục dành riêng cho cha mẹ, gia đình và bất kỳ người Do Thái nào cũng phải học.
Các gia đình mới kết hôn được dạy nghĩa vụ, trách nhiệm cần có trong cuộc sống gia đình. Họ được dạy dỗ cách thức nuôi dạy con cái theo cách của người Do Thái để cho người Do Thái luôn là một dân tộc khác biệt so với các dân tộc khác.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam
Kommentare