Kinh thánh nói rằng Nebuchadnezzar (Nê-bu-cát-nết-sa) II đã bị thúc đẩy hành động như một con thú, nhưng ông vẫn giữ được ngai vàng của mình. Khảo cổ học và lịch sử cổ điển nói gì?
Nê-bu-cát-nết-sa II là một trong những vị vua lỗi lạc nhất trong lịch sử. Ông cai trị Đế chế Babylon khi lãnh thổ của nó trải dài từ Sông Nile đến Vịnh Ba Tư. Trong thời gian trị vì, ông giám sát việc xây dựng các đền thờ, ziggurat, cung điện và vườn. Babylon tràn ngập những công trình công cộng vô song.
Kinh thánh phản ánh chính xác lịch sử Babylon này. Nhà tiên tri Daniel mô tả Nê-bu-cát-nết-sa ii là đầu bằng vàng (Daniel 2:38)—một người cai trị và một vương quốc mà tất cả các hoàng đế và đế chế kế tiếp sẽ “kém hơn” (câu 39).
Tuy nhiên, Kinh thánh cũng ghi lại rằng Nê-bu-cát-nết-sa đã mất trí trong một thời gian. Daniel đã viết rằng nhà vua đã bị đuổi khỏi vương quốc và cư xử như một con vật để ông có thể biết rằng "Đấng Tối Cao cai trị trong vương quốc của loài người" (Daniel 4:23).
Đây là một câu chuyện có sức thuyết phục, nhưng có bằng chứng nào không?
KHẢO CỔ HỌC CỦA MỘT VỊ VUA KIÊU HÃNH.
Nê-bu-cát-nết-sa II là một nhà xây dựng tuyệt vời, một thành tựu mà ông tự hào về cả văn bản Kinh thánh và các dòng chữ khắc được phát hiện thông qua các cuộc khai quật khảo cổ học. Nổi bật nhất trong số những khám phá này là những viên gạch của hàng trăm tàn tích cổ đại có khắc chữ về các công trình của Nê-bu-cát-nết-sa.
Ngài Henry Rawlinson, đôi khi được gọi là “Cha đẻ của Assyriology”, đã viết: “Có một sự thật đáng chú ý về Babylonia, là mọi tàn tích từ một khoảng cách nào đó về phía bắc Baghdad, xa về phía nam như Birs Nimrud , đều có niên đại từ thời Nê-bu-cát-nết-sa. Tôi đã kiểm tra các viên gạch tại chỗ, có lẽ thuộc về 100 thị trấn và thành phố khác nhau trong khu vực này… và tôi chưa bao giờ tìm thấy bất kỳ truyền thuyết nào khác ngoài truyền thuyết về Nê-bu-cát-nết-sa ( ii ), con trai của Nabopalasar, vua của Babylon” ( Bình luận về các bản khắc hình nêm của Babylonia và Assyria ).
Bản thân Babylon được Nê-bu-cát-nết-sa xây dựng. “Về thành phố Babylon, tôi thừa nhận mà không chút do dự rằng nó có nguồn gốc từ vị vua đó (Nê-bu-cát-nết-sa ii ), vì cái tên này (Babylon) chưa bao giờ được nhắc đến trong các dòng chữ khắc trước thời Nê-bu-cát-nết-sa,” Rawlinson viết. Nhiều dòng chữ khắc chứng thực cho công trình xây dựng vĩ đại này. Cung điện phía nam của ông là tòa nhà lớn được khai quật hoàn chỉnh nhất từ Babylon cổ đại; cung điện này tự hào có hơn 50 sân trong và hơn 600 phòng (“Văn bản Tân Assyria từ Babylon của Nê-bu-cát-nết-sa,” của Olaf Pedersen).
Kinh thánh phản ánh chính xác sự tự tôn của Nê-bu-cát-nết-sa như một bậc thầy xây dựng. Daniel 4:30 trích dẫn lời của vua Nê-bu-cát-nết-sa, nói rằng, " Đây chẳng phải là Ba-by-lôn lớn mà ta đã dựng, bởi quyền cao-cả ta, để làm đế-đô ta, và làm sự vinh-hiển oai-nghi của ta sao?" Theo Daniel, đây là lời khoe khoang cuối cùng của Nê-bu-cát-nết-sa trước khi bị điên loạn.
NIÊN ĐẠI CỦA SỰ ĐIÊN RỒ
Một số học giả đã tuyên bố rằng không có khoảng cách niên đại nào trong triều đại của Nê-bu-cát-nết-sa có thể chấp nhận được đối với giai đoạn điên loạn của ông. "Người ta đã biết đủ về triều đại 43 năm của Nê-bu-cát-nết-sa nên không thể đưa vào một giai đoạn điên loạn như vậy", các nhà thần học Alexander Hartman và Louis Di Lella đã viết ( Architecture, 1978). Chúng ta có thể quá giáo điều không? Trước tiên, hãy xem xét khoảng thời gian Nê-bu-cát-nết-sa điên loạn.
“Hỡi vua Nê-bu-cát-nết-sa, đã báo cho ngươi biết rằng: Ngôi nước đã lìa khỏi ngươi. 32Ngươi sẽ bị đuổi khỏi giữa loài người, sẽ ở với thú đồng; sẽ bị buộc phải ăn cỏ như bò, rồi bảy kỳ sẽ trải qua trên ngươi, cho đến khi ngươi nhận-biết rằng Đấng Rất Cao cai-trị trong nước của loài người, và Ngài muốn ban cho ai tùy ý. ” (Đa-ni-ên 4:31-32). Nê-bu-cát-nết-sa đã chịu đựng chứng điên loạn này trong “bảy kỳ”. Có rất nhiều tranh luận về việc điều này có thể kéo dài bao lâu. Từ điển Strong's Concordance coi một kỳ là một năm (ví dụ Đa-ni-ên 7:25). Trong tiếng A-ram, người ta tin rằng “các kỳ”, khi nhắc đến một cái cây là Đa-ni-ên 4 (các câu 10-16), ám chỉ đến những lần mà chồi sẽ xuất hiện trên cây: một năm một lần. Điều này có nghĩa là chứng điên loạn của Nê-bu-cát-nết-sa kéo dài trong 7 năm.
Có bảy năm trong lịch sử thế tục của Nê-bu-cát-nết-sa có thể sánh được với câu chuyện trong Đa-ni-ên 4 không?
Nê-bu-cát-nết-sa lên ngôi vào năm 605 TCN . 10 năm tiếp theo trong cuộc đời của ông được mô tả trong cả Kinh thánh và các văn bản Babylon. Ông xuất hiện trong văn bản Kinh thánh vào năm 597 và 586 TCN và được biết là đã có những chiến công trong các giai đoạn can thiệp. Ngay sau khi Jerusalem thất thủ vào năm 586 TCN, Nê-bu-cát-nết-sa bắt đầu cuộc vây hãm Tyre, kéo dài cho đến năm 573 TCN . Ê-xê-chi-ên đã viết rằng vào cuối cuộc vây hãm này, chính Nê-bu-cát-nết-sa đã đánh bại Tyre (Ê-xê-chi-ên 26). Josephus cũng viết về một cuộc chinh phạt của Nê-bu-cát-nết-sa chống lại Lebanon, Moab và Ammon vào năm 582 TCN .
Giữa năm 582 và 573 trước Công nguyên , có một khoảng trống trong cả niên đại Kinh thánh và Babylon. Ông có thể đã rơi vào tình trạng điên loạn ngay sau chiến dịch Lebanon-Ammon-Moab của mình trong khi cuộc bao vây Tyre diễn ra. Bảy năm sau, ông đã lấy lại được sự minh mẫn về tinh thần và hoàn thành công việc mà ông đã bắt đầu ở Tyre.
Học giả Kinh thánh Hebrew Jeffrey M. Niles đã viết rằng sau bảy năm, Nê-bu-cát-nết-sa vẫn sẽ có "vài tuần hoặc vài tháng để cạo râu, cắt móng tay, xin lỗi vợ vì hành vi tàn bạo của mình và đến trình diện tại Tyre kịp thời để thành phố này đầu hàng vào một thời điểm nào đó trong năm trị vì thứ 32 của ông. … Do đó, có một khoảng trống trong hồ sơ về triều đại của Nê-bu-cát-nết-sa mà trong đó vị vua Babylon vẫn không được nhắc đến một cách đáng chú ý" ("Mowing Lawns in Babylon: Madness of Nebuchadnezzar and Divine Sovereignty").
Khoảng thời gian giữa năm 572 TCN và năm 562 TCN cũng rất im lặng. Sau cuộc vây hãm Tyre, không có tài liệu Babylon nào cung cấp thông tin chi tiết về cuộc đời của Nê-bu-cát-nết-sa cho đến khi ông qua đời vào năm 562 TCN . Có khả năng Nê-bu-cát-nết-sa đã phát điên trong khoảng thời gian này. Một số tài liệu chỉ ra rằng chính phủ vẫn tiếp tục hoạt động trong giai đoạn này, nhưng họ có thể dễ dàng làm như vậy dưới thời một nhiếp chính hoặc viên chức lâm thời. Các nhà sử học đơn giản là không chính xác khi tuyên bố rằng không có giai đoạn 7 năm nào mà Nê-bu-cát-nết-sa không được nhắc đến.
BẢN GHI CHÉP CỦA NGƯỜI BA-BI-LÔN.
Sách Daniel tiếp tục câu chuyện bằng những trích dẫn từ chính Nê-bu-cát-nết-sa. “Đến cuối-cùng những ngày đó, ta đây, Nê-bu-cát-nết-sa, ngước mắt lên trời, trí-khôn đã phục lại cho ta, và ta xưng-tạ Đấng Rất Cao. Ta bèn ngợi-khen và làm sáng danh Đấng sống đời đời, uy-quyền Ngài là uy-quyền còn mãi mãi, nước Ngài từ đời nọ đến đời kia.” (Daniel 4:34).
Nê-bu-cát-nết-sa có ghi lại những điều này ở bất kỳ nơi nào khác không? Nê-bu-cát-nết-sa sẽ không có bất kỳ động cơ ích kỷ nào để tuyên bố sự điên rồ của chính mình. Ngoài Kinh thánh, hầu hết các tác phẩm cổ xưa đều là tuyên truyền được thiết kế để nâng cao vị thế của nhà vua và tôn vinh hành động của ông ta. Kinh thánh là duy nhất khi mô tả lỗi lầm của các anh hùng của nó.
Học giả Kinh thánh Hebrew và nhà khảo cổ học Siegfried Horn đã viết: “Chúng ta không nên ngạc nhiên nếu không tìm thấy bằng chứng nào về bệnh tâm thần của Nê-bu-cát-nết-sa trong các ghi chép của người Babylon. Và khi chúng ta xem xét bản chất nhục nhã của căn bệnh, khả năng lưu trữ tài liệu của hoàng gia về sự kiện này có vẻ không có khả năng xảy ra nhất” ( New Light on Nebuchadnezzar's Madness, 1978). Tuy nhiên, bất chấp điều này, vẫn có một số ghi chép đáng được xem xét cẩn thận.
Một ví dụ như vậy là một tấm bia đá Babylon ( BM34113 ) được Hormuzd Rassam phát hiện ở Iraq vào những năm 1880. Nó được dịch và xuất bản bởi giáo sư Albert Kirk Grayson của Đại học Toronto vào năm 1975. Nó chỉ là một phần rời rạc, nhưng các phần rời rạc chứa đựng những manh mối thú vị rằng Nebuchadnezzar đã có một thời gian gặp vấn đề về tâm thần. Bản dịch sau đây chỉ bằng khoảng một phần sáu bản gốc trên tấm bia đá:
1) […]
2) [Nebu]chadnezzar được xem xét
3) Cuộc sống của ông dường như không có giá trị gì đối với [ông, …]
4) Anh ấy đứng dậy và đi con đường tốt đẹp đến […]
5) Và (người) Babylon nói lời khuyên xấu với Evil-merodach […]
6) Sau đó, ông đưa ra một mệnh lệnh hoàn toàn khác nhưng […]
7) Người không để ý đến lời từ môi mình, tòa án[tier(s) - - -]
8) Anh ấy đã thay đổi nhưng không chặn […]
9) Về kho báu của Esagil và Babylon và việc bảo vệ [nền tảng của họ … ]
10) Các trung tâm thờ cúng các vị thần vĩ đại mà họ/anh ấy coi là… […]
11) Ông không tỏ lòng yêu thương con trai và con gái […]
12) … gia đình và dòng họ không tồn tại […]
13) Trong lòng Ngài, hướng về mọi vật dư dật […]
14) Sự chú ý của ông không hướng đến việc thúc đẩy phúc lợi của Esagil [và Babylon]
15) Với đôi tai cảnh giác, ông bước vào Cổng Thánh […]
16) Ông cầu nguyện với Chúa của các chúa, ông giơ tay (cầu xin) (…)]
17) Ông khóc thảm thiết với Marduk, vị thần vĩ đại […]
18) Lời cầu nguyện của ngài hướng đến […]
Ê-vinh-mê-rô-đác là con trai của Nê-bu-cát-nết-sa, như được chỉ ra trong 2 Các Vua 25 và Giê-rê-mi 52. Ông là người thừa kế rõ ràng của Ba-by-lôn và có lẽ đã phục vụ với tư cách là nhiếp chính của cha mình trong thời gian ông lâm bệnh.
Trong “Ánh sáng mới về sự điên rồ của Nê-bu-cát-nết-sa,” Siegfried Horn đã giải thích rất hay về tấm bia đá này dưới góc nhìn của Daniel 4:
Đọc các dòng 3, 6, 7, 11, 12 và Mas đề cập đến hành vi kỳ lạ của Nê-bu-cát-nết-sa, điều này đã được các viên chức nhà nước báo cáo với Ê-vinh-mê-rô-đác. Cuộc sống đã mất hết giá trị đối với Nê-bu-cát-nết-sa, người đã đưa ra những mệnh lệnh trái ngược nhau, từ chối chấp nhận lời khuyên của các cận thần, không yêu thương con trai hay con gái, bỏ bê gia đình và không còn thực hiện nhiệm vụ của mình với tư cách là người đứng đầu nhà nước liên quan đến tôn giáo nhà nước Babylon và đền thờ chính của tôn giáo này. Do đó, dòng 5 có thể đề cập đến các viên chức, bối rối trước hành vi của nhà vua, đã khuyên Ê-vinh-mê-rô-đác đảm nhận trách nhiệm về các vấn đề của nhà nước miễn là cha ông không thể thực hiện nhiệm vụ của mình. Các dòng 6 trở đi sau đó sẽ là mô tả về hành vi của Nê-bu-cát-nết-sa như đã mô tả với Ê-vinh-mê-rô-đác. Vì sau này Nê-bu-cát-nết-sa đã bình phục (Đa-ni-ên 4:36), nên lời khuyên của các cận thần nhà vua dành cho Ê-vinh-mê-rô-đác sau này có thể được coi là “xấu” (dòng 5), mặc dù vào thời điểm đó, nó có vẻ là cách tốt nhất để thoát khỏi cuộc khủng hoảng quốc gia.
Tấm bia này mô tả một giai đoạn không phản ánh bất kỳ sự kiện nào khác mà chúng ta biết trong cuộc đời của Nê-bu-cát-nết-sa ngoại trừ sự điên rồ trong Daniel 4. Rõ ràng, Nê-bu-cát-nết-sa đã gặp một số vấn đề nghiêm trọng về tinh thần. Giáo sư Gerhard Hasel của Đại học Andrews đã viết: “Nếu cách giải thích của chúng tôi về văn bản chữ hình nêm mới này là đúng, thì lần đầu tiên chúng ta có bằng chứng lịch sử đương đại ngoài Kinh thánh xác nhận và hỗ trợ cho lời tường thuật trong Daniel 4” (“The Book of Daniel: Evidences Relating to Persons and Chronology,” 1981).
Liệu cách giải thích này về tấm bia đá có hoàn toàn chắc chắn không? Không. Liệu có nên cân nhắc trước khi các học giả hoàn toàn bác bỏ tính lịch sử của sự điên rồ của Nê-bu-cát-nết-sa không? Chắc chắn rồi.
LỜI CẦU NGUYỆN CỦA NABONIDUS
Nabonidus là vị vua thực sự cuối cùng của Babylon trước khi thành phố này rơi vào tay Cyrus Đại đế vào năm 539 TCN . Ông không phải là hậu duệ của Nê-bu-cát-nết-sa. Thay vào đó, ông đã cướp ngôi từ cháu trai của Nê-bu-cát-nết-sa là Labashi-marduk. Ông là cha của Belshazzar (Bên-xác-sa), người cai trị Babylon trong Daniel 5.
Nhiều cuộn giấy cói được tìm thấy tại địa điểm Qumran có niên đại từ thế kỷ thứ hai trước Công nguyên . Một hang động đã tìm thấy bốn mảnh giấy thú vị hiện được gọi là 4Q242 hoặc "Lời cầu nguyện của Nabonidus". Mặc dù được cho là của một vị vua khác, nhưng điểm tương đồng giữa văn bản này và Daniel 4 rất đáng chú ý.
Một phần của văn bản (bản dịch từ Fragments of the Prayer of Nabonidus, của giáo sư Harvard Frank Moore Cross) từ 4Q242 có nội dung như sau:
1) Những lời cầu nguyện mà Nabonidus, vua của Babylon, vị vua vĩ đại, đã cầu nguyện khi ông bị đánh
2) mắc một căn bệnh hiểm nghèo theo lệnh của Chúa ở Tê-man. [I Nabonidus] đã mắc [một căn bệnh hiểm nghèo]
3) trong bảy năm, và từ đó (thời gian đó) tôi giống như [một con thú và tôi cầu nguyện với Đấng Tối Cao]
4) và, về tội lỗi của tôi, Ngài đã tha thứ. Một thầy bói—là một người Do Thái của [những người lưu đày—đến với tôi và nói:]
5) 'Hãy kể lại và ghi chép (những điều này) để tôn vinh và làm rạng danh Đức Chúa Trời Tối Cao.' Và tôi đã viết như sau: Tôi
6) đã bị mắc một căn bệnh hiểm nghèo ở Tê-man [theo lệnh của Đức Chúa Trời Tối Cao, và về phần tôi,]
7) Trong bảy năm, tôi cầu nguyện với các thần bằng bạc, bằng vàng, bằng đồng, bằng sắt,
8) gỗ, đá (và) đất sét, vì [tôi cho rằng] chúng là các vị thần[…]
Mặc dù rời rạc, đoạn văn này vẫn gây ấn tượng mạnh: Một vị vua của Babylon mắc phải căn bệnh kéo dài 7 năm do một vị thần gây ra và được một người Do Thái lưu vong chữa trị—tất cả những chi tiết này đều khớp với Đa-ni-ên 4.
Vấn đề lớn nhất là văn bản này rõ ràng được cho là của Nabonidus chứ không phải Nê-bu-cát-nết-sa. Tên Nê-bu-cát-nết-sa và Nabonidus giống nhau hơn trong tiếng Aram so với cách phát âm ngày nay trong tiếng Anh. Chúng bắt nguồn từ cùng một từ gốc (theophoric “Nabu”—một vị thần Babylon). Điều thú vị là Herodotus, một sử gia Hy Lạp đã du hành đến Babylon 90 năm sau triều đại của Nê-bu-cát-nết-sa, đã gọi Nê-bu-cát-nết-sa và Nabonidus bằng cùng một cái tên: Labinetus. Một người ghi chép tiếng Aram từ Qumran 300 năm sau Nabonidus có thể dễ dàng nhầm lẫn giữa hai vị vua này.
Ngay cả khi văn bản này được cho là của Nabonidus, Kinh thánh chỉ ra rằng Daniel vẫn là một nhà thần học nổi tiếng vào thời Nabonidus (Daniel 5:11), vì vậy người Do Thái này từ cuộc lưu đày vẫn có khả năng cao nhất là Tiên tri Daniel. Một số tài liệu Babylon khác chỉ ra rằng Nabonidus đã bị bệnh. Bất kể thế nào, giấy cói này là một sự xác nhận đáng kinh ngạc về lịch sử Kinh thánh vì nó có niên đại sau khi Daniel được viết.
KẾT LUẬN KINH THÁNH
Nê-bu-cát-nết-sa mất năm 562 TCN . Ông đã chiến đấu với Ai Cập, chinh phục Judah, phá hủy Jerusalem và xây dựng một số công trình kiến trúc tuyệt vời—tất cả các chi tiết đều được mô tả trong Kinh thánh và được xác nhận bởi khảo cổ học. Kinh thánh nói rằng Tiên tri Daniel là một viên chức cấp cao phục vụ trong triều đình của Nê-bu-cát-nết-sa. Daniel biết rõ hơn hầu hết mọi người về những chiến thắng và bệnh tật của vị vua cai trị thế giới này.
Học thuật hiện đại không thể khẳng định rằng lời kể về sự điên rồ của Nê-bu-cát-nết-sa trong Daniel 4 là bịa đặt hoặc hoàn toàn phi lịch sử. Trên thực tế, có một số văn bản lịch sử nổi bật cung cấp bằng chứng xác thực rằng Nê-bu-cát-nết-sa ii thực sự đã phát điên.
Nguồn tầm nhìn Jerusalem
Mục vụ Do Thái
Comments