Từ thời Môi-se, khi đền tạm được dựng lên. Vào mỗi buổi tối, thầy tế lễ sẽ vào để thắp sáng bảy ngọn đèn của Menorah trong Đền Thánh. Theo truyền thống Do Thái thì thật kỳ diệu khi sáu trong số bảy ngọn nến sẽ cháy hết, nhưng ngọn đèn “hướng tây” vẫn sáng cho đến tối hôm sau.
Luật về việc thắp sáng đèn để “cho đèn sáng luôn luôn” là một “luật đời đời”. Điều này được chép trong Xuất 27:20-21 “Ngươi hãy truyền cho dân Y-sơ-ra-ên đem đến dầu lọc ô-li-ve ép, đặng thắp đèn cho ĐÈN SÁNG LUÔN LUÔN. Trong hội mạc, ở ngoài màn, trước hòm bảng chứng, A-rôn cùng các con trai người sẽ lo sửa soạn đèn, hầu cho trước mặt Đức Giê-hô-va ĐÈN CHÁY LUÔN LUÔN TỪ TỐI CHO ĐẾN SÁNG. Ấy là một LUẬT ĐỜI ĐỜI cho dòng dõi dân Y-sơ-ra-ên phải giữ.”
Ngọn đèn được biết nằm “hướng tây” này chính là ngọn đèn nằm giữa của bảy ngọn đèn. Dân số ký 8:1-3 có hướng dẫn về cách mà dân sự phải đặt Menorah cho đúng hướng “Đức Giê-hô-va cũng phán cùng Môi-se rằng: Hãy nói cùng A-rôn: Khi nào ngươi đặt các đèn, thì BẢY NGỌN ĐÈN PHẢI CHIẾU TRÊN PHÍA TRƯỚC CHÂN ĐÈN. A-rôn bèn làm như vậy; đặt bảy ngọn đèn trên phía trước chân đèn, y như Đức Giê-hô-va đã phán dặn Môi-se.”
Đền Thánh được xây dựng với bốn bức tường như 4 điểm của la bàn, toàn bộ đền tạm là từ đông sang tây. Ở cuối phía tây là các bậc thang dẫn đến nơi có bàn thờ ngoài trời, nơi hầu hết các nghi lễ trong Đền thờ được thực hiện. Phía tây của bàn thờ là các bậc thang lên đến nơi Thánh và nơi Chí Thánh. Nơi Thánh chiếm 2/3 diện tích phía đông còn nơi Chí Thánh chiếm 1/3 ở phía tây. Theo đó MỖI BƯỚC TIẾN VỀ PHÍA TÂY LÀ MỘT BƯỚC ĐI LÊN MỨC ĐỘ THÁNH KHIẾT CAO HƠN, đòi hỏi mức độ thánh khiết cao hơn để được thừa nhận. Nơi Chí Thánh, phần nằm cuối của hướng tây là phần thiêng liêng nhất của Đền Thánh. Đây là nơi cấm với tất cả mọi người trừ Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm. Thầy tế lễ thượng phẩm cũng chỉ vào đây đúng dịp Yom Kippur (Đại Lễ Chuộc Tội), ngày thiêng liêng nhất của năm . Theo như các nhà thông giáo Do Thái thì có “Sự hiện diện của thần thánh ở hướng tây.” (Talmud, Bava Batra 25a.)
Sự tôn nghiêm lớn nhất ở hướng tây cũng được phản ánh trong “Ngọn đèn hướng tây” ( ner hamaaravi) của Menorah. Menorah (chân đèn bảy ngọn) đứng trong Thánh địa và tượng trưng cho vai trò của Đền Thánh như MỘT NGUỒN ÁNH SÁNG CHO THẾ GIỚI Menorah như là một thân cây ở giữa, từ đó vươn ra sáu nhánh, mỗi bên ba nhánh. Trên nhánh có một ngọn đèn, tạo thành một dãy bảy ngọn đèn được thắp sáng vào mỗi buổi chiều và cháy suốt đêm.
“Ngọn đèn hướng tây” độc đáo ở chỗ, mặc dù nó chứa cùng một lượng dầu như những cái khác, nhưng nó cháy lâu hơn những chiếc còn lại một cách thần kỳ. Thường thì “Ngọn đèn hướng tây” này vẫn cháy cho đến khi các thầy tế lễ đến thắp sáng Menorah vào ngày hôm sau. “Ngọn đèn hướng tây” cũng là nguồn ánh sáng cho những ngọn đèn khác: sáu ngọn đèn khác của menorah được thắp sáng từ “Ngọn đèn hướng tây” trong khi “Ngọn đèn hướng tây” được thắp sáng từ ngọn lửa của bàn thờ ngoài trời.
Truyền thống Do Thái cho rằng vì “bảy ngọn đèn phải chiếu phía trước” (Dân số 8:2) nên các ngọn đèn của Menorah hướng về hướng tây nơi có “nơi Chí Thánh”. Ngọn đèn được gọi là “Ngọn đèn hướng tây” vì bấc của nó hướng về Nơi Chí Thánh. Người ta tin rằng “Ngọn đèn hướng tây” thực chất là ngọn đèn chính giữa - ngọn đèn trên đỉnh thân trung tâm của Menorah.
“Ngọn đèn hướng tây” ngọn đèn trung tâm trong Menorah, tượng trưng cho Kinh Torah được viết - “gốc” mà từ đó sáu nhánh của Kinh Torah truyền miệng. Nó phải đối mặt với “sự hiện diện của thần thánh ở phía tây” — Nơi Chí Thánh chứa hòm chứa Hai Bảng Luật Pháp, trên đó chính Đức Chúa Trời đã ghi Mười Điều Răn, cốt lõi của Kinh Torah. Vì Torah được viết là nguồn duy nhất của chân lý thiêng liêng; sáu đèn còn lại phát quang từ ánh sáng của nó.
Theo truyền thống của người Do Thái thì cũng vào ngày hôm nay, sau nhiều năm lần đầu ngọn đèn hướng tây đã tắt. Phép lạ về “ngọn đèn hướng tây” luôn sáng đã không còn nữa trong trong thời kỳ của Vua A-cha (Cha của Vua Ê-xê-chia)
Kinh Thánh chép “A-cha bèn đi đến Đa-mách … thấy một cái bàn thờ ở tại Đa-mách, bèn gởi kiểu mẫu và hình bàn thờ ấy tùy theo cách chế tạo nó, cho thầy tế lễ U-ri. Thầy tế lễ U-ri chế một cái bàn thờ y theo kiểu mà vua A-cha từ Đa-mách đã gởi đến… Khi vua từ Đa-mách trở về, thấy bàn thờ bèn lại gần và dâng của lễ trên nó. Người xông trên bàn thờ của lễ thiêu và của lễ chay mình, đổ ra lễ quán và huyết về của lễ thù ân tại trên đó. Còn bàn thờ bằng đồng ở trước mặt Đức Giê-hô-va, thì người cất khỏi chỗ nó tại trước đền thờ, giữa bàn thờ mới và đền của Đức Giê-hô-va, rồi để nó bên bàn thờ của người, về phía bắc.” ( II Các Vua 16:10-14) Từ lúc đó ngọn đèn luôn sáng đã tắt.
“Linh tánh (Linh hồn) loài người vốn một ngọn đèn của Đức Giê-hô-va,” Châm Ngôn 20:27. Bởi vì điều đó mà linh hồn của con người cần hướng về Chúa để luôn được thắp sáng. Nguyện xin Chúa giúp để chúng ta luôn hướng về phía Ngài, tỏa sáng ánh sáng từ nơi Chúa cho thế gian tăm tối này.
Biên tập bởi Mục Vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam
Comments