Bê-tên, (beth-'el; Baithel và oikos theou ) theo nghĩa đen có nghĩa là “nhà của Chúa” ( Sáng 28:19 ) đây là vùng đất nổi tiếng trong Kinh Thánh. Lần đầu Bê-tên được nhắc đến như là một chặng trong chuyến đi của Áp-ra-ham theo sự kêu gọi của Chúa “Từ đó, người đi qua núi ở về phía đông Bê-tên, rồi đóng trại; phía tây có Bê-tên, phía đông có A-hi.” Tại đây Áp-ra-ham đã “lập tại đó một bàn thờ cho Đức Giê-hô-va và cầu khẩn danh Ngài.” ( Sáng 12:8 ). Theo như mô tả thì Bê-tên nằm ở phía tây thành A-hi, nằm ở biên giới phía bắc của Bên-gia-min (phía nam của Ép-ra-im, Giô- suê 16: 2 ), từ đỉnh núi đi lên từ thung lũng Giô-đanh bằng đường A-hi ( Giô-suê 18:13 ) và nằm ở phía Nam của Shiloh ( Các quan xét 21:19).
Ngày nay Bê-tên nằm cách Jerusalem 12 dặm La Mã, trên đường tới Neapolis. Bê-tên ngày nay chính là Beitin hiện đại, một ngôi làng với khoảng 400 cư dân, nằm ở phía Đông của con đường đến Nablus. Nơi này có nguồn nước được cung cấp bởi bốn con suối. Trong thời cổ đại, nguồn nước được bổ sung bởi một hồ chứa được đẽo trong đá ở phía Nam của thị trấn. Khu vực xung quanh Bê-tên thật ảm đạm và cằn cỗi, nhưng những ngọn đồi được đánh dấu bởi sự liên tiếp của các bậc thang bằng đá, có thể gợi ý hình dạng của chiếc thang trong giấc mơ nổi tiếng của Gia-cốp.
Bê tên ban đầu được gọi là Lu-xơ ( Sáng thế ký 28:19 , v.v.). Khi Gia-cốp đến trên đường đến Pha-đan-A-ram, ông đã gặp chiêm bao khi nhìn thấy cái thang từ trên trời và ông đã chúng ta được biết rằng ông đã thắp sáng “nơi đó” “Người dậy sớm, lấy hòn đá của mình dùng gối đầu, dựng đứng lên làm cây trụ, đổ dầu lên trên chót trụ đó; 19 rồi đặt tên chốn nầy là Bê-tên” ( Sáng thế ký 18: 18 ).
Địa điểm này đã trở thành một trung tâm được quan tâm lớn, cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng đối với thị trấn. Theo thời gian, cái tên Luz biến mất, nhường chỗ cho khu bảo tồn, thị trấn và khu bảo tồn liền kề đang được xác định. Gia cốp đã thăm lại nơi này trong chuyến trở về từ Pha-đan A-ram; tại đây “Đê-bô-ra, mụ vú của Rê-bê-ca, qua đời, được chôn thân dưới thành Bê-tên”. Tại ngọn đồi phía đông của Bê-tên, có thể lắm chính là nơi Áp-ra-ham và Lót đứng để ngắm nhìn những vùng đất cao hấp dẫn và những vùng đất trù phú của thung lũng sông Giô-đanh như trong Sáng thế ký 13: 9 ).
Vào thời kỳ Giô-suê, Bê-tên là một thành phố hoàng gia của người Ca-na-an ( Giô- suê 12:16 ). Nó đã bị chinh phục bởi Giô-suê (8: 7), và nó được giao cho Bên-gia-min ( Giô- suê 18:22 ). Trong Các Quan Xét 1:22 , nó được cho là do người Ca-na-an nắm giữ, kẻ mà nhà Giô-sép đã lấy nó do chính người Ca-na-an phản bội.
Trong Các quan xét 20:8 thì Bê-tên là nơi “Y-sơ-ra-ên đi lên Bê-tên và cầu vấn Đức Chúa Trời” ( Các Quan Xét 20:18 ), và Bê-tên cũng là một trung tâm thờ phượng quan trọng (1 Sa-mu-ên 10: 3 ). Nhà của nữ tiên tri Đê-bô-ra cũng cách Bê-tên không xa lắm ( Các Quan Xét 4: 5 ). Sa-mu-ên thăm Bê-tên một vòng, xét xử Y-sơ-ra-ên ( I Sa-mu-ên 7:16 ).
Khi Israel tan rã thành 2 quốc gia thì đây cũng là thời kỳ huy hoàng và ý nghĩa nhất của Bê-tên. Để chống lại ảnh hưởng của Jerusalem với tư cách là trung tâm tôn giáo quốc gia, Giê-rô-bô-am đã bắt tay vào chính sách mang lại cho ông danh tiếng không thể chối cãi là đã “khiến Israel phạm tội.” Tại đây ông đã dựng nơi cao, dựng hình tượng, con bò vàng và lập nghi thức tế đàn. Nó đã trở thành nơi tôn nghiêm của hoàng gia và trung tâm tôn giáo của vương quốc của ông ( 1 Các Vua 12:29 A-mốt 7:13 ). Ông đặt tại Bê-tên các thầy tế lễ của những nơi cao mà ông đã lập ( 1 Các Vua 12:32). Đến Bê-tên, người của Đức Chúa Trời đến từ xứ Giu-đa, người đã tuyên bố diệt vong đối với Giê-rô-bô-am ( 1 Các Vua 13 ), và người bị một nhà tiên tri lớn tuổi ở Bê-tên dụ dỗ, đã bị giết bởi một con sư tử. Theo các nhà tiên tri A-mốt và Ô-sê, việc thờ thần tượng ngoại giáo ở Bê-tên đi kèm với sự suy thoái về đạo đức và tôn giáo khủng khiếp. Chống lại nơi họ tung ra những lời tố cáo gay gắt nhất, tuyên bố sự báo thù mà những điều đó phải đòi hỏi ( A-mốt 3:14 ; A-mốt 4: 4 ; A-mốt 5:11 m; A-mốt 9: 1 Ô-sê 4:15 ; Ô-sê 5: 8 ; Ô-sê 10 : 5, 8, 15).
Bê-tên đã suy sụp cùng với sự sụp đổ của Sa-ma-ri do người A-si-ri gây ra; II Các vua 17:28 nói đến “Ấy vậy, một kẻ trong những thầy tế lễ mà chúng đã bắt ở Sa-ma-ri đem đi trở về, ở tại Bê-tên, và dạy dỗ dân sự phải thờ lạy Đức Giê-hô-va làm sao.”. Vào thời của vua Giô-si-a, ông đã hoàn thành việc phá hủy sự thờ thần tượng tại Bê-tên, phá hủy tất cả các dụng cụ thờ hình tượng, và bắt giữ các ngôi mộ của những người thờ hình tượng. ( 2 Các Vua 23: 4, 25 ). Những người ở Bê-tên là một trong số những người trở về từ Ba-by-lôn cùng với Xê-ru-ba-bên ( Ê- xơ-tê 2:28 Nê- hê-mi 7:32), và nó được đề cập đến như là sự bận tâm của người Bên-gia-min ( Nê- hê-mi 11:31 ). Xa-cha-ri ( Xa-cha-ri 7: 2 ) ghi lại việc cử một số người đàn ông từ Giê-ru-sa-lem vào năm thứ 4 của Vua Darius để hỏi về các thực hành tôn giáo cụ thể.
Bê-tên là một trong những thị trấn được Bacchides củng cố vào thời Maccabees (1 Maccabees 9:50; Ant, XIII, i, 3). Nó được đặt tên một lần nữa là một thị trấn nhỏ, cùng với Ephraim, đã được Vespasian chiếm giữ khi ông đến gần Jerusalem (BJ, IV, ix, 9).
Biên tập bởi Mục vụ Do Thái Lời Sự Sống Việt Nam.
Comments